Tarihte Bugün - 14 Haziran

Jorge Luis Borges, 24 ağustos 1899'da Arjantin'in başkenti Buenos Aires'te doğdu. Görme yeteneği azalan babası tedavi olmak için Birinci Dünya Savaşı'ndan önce ailesiyle Cenevre'ye taşındı. Burada beş yıl kaldılar.

1919'da Mallorca ve İspanya'da birer yıl kaldı. 1921'de ailesiyle Buenos Aires'e geri döndü. 1923'te ilk kitabını çıkardı. 1938'de kütüphane memurluğuna başladı.

'Ficciones ve Alef' adlı kitabında toplanan hikayelerini bu dünemde yazdı. İş günlerinin kalanını klasikleri okuyarak ve modern edebiyatın uluslar arası örneklerini İspanyolcaya çevirerek geçirdi.

Virginia Woolf ve William Faulkner'ın kitapları İspanyolcaya ilk kez bu dönemde ve Borges tarafından kazandırıldı. Bu dönemde, H. Bustos Domecq takma adıyla dedektif hikayeleri de yazdı.

1946'da Juan Peron'un iktidara gelişiyle, kütüphanedeki işinden atıldı. 1955'te Peron devrilince Arjantin Ulusal Kütüphanesi Müdürlüğü'ne getirildi.

Aynı sıralarda Buenos Aires Üniversitesi'nde İngiliz ve Amerikan edebiyatı profesörlüğüne başladı. Genellikle muhafazakar politik görüşleri savundu.

Ailesinden gelen hastalık nedeniyle görme bozukluğu çeken Borges bu yıllarda görme yeteneğini tamamen kaybetti. 1961'de Samuel Beckett'le birlikte Uluslararası Yayımcılar Ödülü'nü (Formentor Ödülü) kazandı.

Bu ödül ona gecikmiş bir uluslararası ün kazandırdı. 1970'li yıllarda ABD'de çeşitli üniversitelerde dersler verdi. Son yılları yolculuklarla geçti. 14 haziran 1986'da Cenevre'de karaciğer kanseri nedeniyle hayata veda etti.

Borges'ten bir şiir

Anlar

Eğer, yeniden başlayabilseydim yaşamaya,
İkincisinde, daha çok hata yapardım.
Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım.
Neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,
Çok az şeyi
Ciddiyetle yapardım.
Temizlik sorun bile olmazdı asla.
Daha çok riske girerdim.
Seyahat ederdim daha fazla.
Daha çok güneş doğuşu izler,
Daha çok dağa tırmanır, daha çok nehirde yüzerdim.
Görmediğim bir çok yere giderdim.
Dondurma yerdim doyasıya ve daha az bezelye.
Gerçek sorunlarım olurdu hayali olanların yerine.
Yaşamın her anını gerçek ve verimli kılan insanlardandım ben.
Yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu.
Farkında mısınız bilmem. Yaşam budur zaten.
Anlar, sadece anlar. Siz de anı yaşayın.
Hiçbir yere yanında termometre, su, şemsiye ve paraşüt almadan,
Gitmeyen insanlardandım ben.
Yeniden başlayabilseydim eğer, hiçbir şey taşımazdım.
Eğer yeniden başlayabilseydim,
İlkbaharda pabuçlarımı fırlatır atardım.
Ve sonbahar bitene kadar yürürdüm çıplak ayaklarla.
Bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır,
Çocuklarla oynardım, bir şansım olsaydı eğer.
Ama işte 85'indeyim ve biliyorum...
Ölüyorum...

Günün diğer önemli olayları

1909: Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan İçtimaatı Umumiye Kanunu kabul edildi.
1923: Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.
1926: Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya, İzmir'de suikastta bulunulacağı haber alındı. Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik'e ihbar etti. Suikast girişimi failleri Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı.
1928: Bolivyalı devrimci Ernesto Che Guevara de la Serna hayata merhaba dedi.
1935: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasına ilişkin yasa TBMM'de kabul edildi.
1936: Rus yazar Maksim Gorki hayata veda etti.
1937: Hatay'ın bağımsızlığı TBMM'de onaylandı.
1940: II. Dünya Savaşı'nda Fransa, Alman tamamen işgaline girdi. Alman askerleri Paris'e girdi ve geçit töreni düzenledi.
1951: Dünyanın ilk ticari bilgisayarı UNIVAC, ABD'de tescil edildi.
1954: Sakarya ve Adıyaman il oldu.
1964: Güney Afrika hükümetini devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle yargılanan Nelson Mandela ömür boyu hapse mahkum oldu.
1967: Oraloğlu Tiyatrosu'nda sahnelenen 'Kadınlar I-ıh Derse' adlı oyunun müstehcen olduğu iddiasıyla açılan davada sanıklar beraat etti.
1972: 'Umut' filmini gizlice yurtdışına çıkardığı iddiasıyla Yılmaz Güney'in yedi yıl hapsi istendi.
1982: Falkland Adaları'nı işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu.
1984: Bir tutukluyu döverek öldürdüğü gerekçesiyle yargılanan İzmit Cezaevi Müdürü Saim Şener idam cezasına çarptırıldı.
1987: Türkiye'de 2 bin 294 kişiye bir hekim düşerken, 642 kişiye bir polis düştüğü açıklandı.
1989: Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı.
1993: Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'i hükümeti kurmakla görevlendirdi.
1994: TBMM, Kuzey Irak'ta 36'ncı paralelin kuzeyinde Bağdat'ın egemenliğini sınırlayan Çekiç Güç'ün görevini yedinci kez uzattı.
2000: İtalya'da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan Türkiye'ye iadesi kararlaştırılan terörist Mehmet Ali Ağca Türkiye'ye getirildi.

Teşekkürler